Με αφορμή την Ημέρα της Γυναίκας, μία αναφορά στις γυναίκες που λάμπρυναν το ροκ στην Ελλάδα.
Σε πολλούς υπάρχει η εντύπωση πως ο χώρος του ροκ, των μουσικών συγκροτημάτων και γενικά της δημιουργικής έκφρασης, είναι ανδροκρατούμενος. Η εντύπωση είναι ψευδής. Οι γυναίκες από την αρχή της εκδήλωσης του φαινομένου είχαν σημαντικό ρόλο. Να θυμηθούμε κάποιες από τις θηλυκές ροκ παρουσίες, που δημιούργησαν αξιόλογο έργο και συμμετείχαν σε νεανικές δράσεις, από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, μέχρι σήμερα:
Στα Χρόνια του Χάους, δηλαδή στην διάρκεια του πολέμου, η ροκ διάθεση εκφράζεται κυρίως με το swing. Λάμπει εδώ η μορφή της Λένας Τσούχλου, μεγάλος έρωτας του Νίκου Κούνδουρου, και στενή φίλη του Γιώργου Μακρή. Είχε μετατρέψει το σπίτι της, σε ελευθεριακό κλαμπ για χορούς και ποιητικές βραδιές με τους νεαρούς φίλους της, που ονόμαζε «Προάγγελους του Χάους».
Φωτο: Η Ιωάννα Χατζηνικολή (αριστερά) και η Λένα Τσούχλου. Στα 1946 οι δύο κοπέλες, τολμούν να καπνίζουν, να φορούν καυτό σορτς και να παίζουν τάβλι σε αντροκρατούμενο καφενείο (ΑΡΧΕΙΟ Μ. Νταλούκα)
Είναι γνωστοί οι στίχοι από το συγκλονιστικό ποίημά της Τσούχλου:
Είμαστε εμείς οι ονειροπαρμένοι
τρελοί της γης
με τη φλογισμένη καρδιά
και τα έξαλλα μάτια
Είμαστε οι αλύτρωτοι στοχαστές
και οι τραγικοί ερωτευμένοι
Χίλιοι ήλιοι κυλούνε μες στο αίμα μας
κι ολούθε μας κυνηγά το όραμα του απείρου.
Η φόρμα δεν μπορεί να μας δαμάσει..
Αμέσως μετά τον Πόλεμο, η Λίλη Μακ δρα ως αρχηγός των Ανεύθυνων, δηλαδή των πρώτων υπαρξιστών στην Ελλάδα (1945-50). Πανέμορφη, πυροδότησε έρωτες, σκόρπισε αστερόσκονη σε δρόμους, καφενεία, σε μέγαρα και παράγκες.
Φωτο: Η Λίλη Μακ (ΑΡΧΕΙΟ Μ. Νταλούκα)
Πρωταγωνίστρια σουρεαλιστικών παραστάσεων, καταστάσεων και συμβάντων. Άγρια ανυπόμονη, στα μάτια της άστραφτε η λέξη «Τώρα!», δεν είχε φραγμούς. Αυτή, που λέγεται πως υπήρξε και έρωτας για τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, έδινε αυτοσχέδιες ροκ παραστάσεις σε καφενεία και δρόμους της πρωτεύουσας. Με τις παραστάσεις αυτές και τα τραγούδια που ερμήνευε σε τραπέζια ανεβασμένη, έβγαζε κάποια χρήματα, για να βοηθά φίλους της άπορους, που σήμερα είναι θρυλικά ονόματα στον χώρο της Τέχνης. Oι Τάκης Βασιλάκης (Takis), Πάνος Ραϋμόνδος και Μίνως Αργυράκης ήταν ανάμεσα σε αυτούς που η Λίλη βοήθησε και στήριξε στα δύσκολα εκείνα χρόνια.
Φωτο: Η Άννα Μουρδουκούτα, η δεκαεξάχρονη υπαρξίστρια, ήταν γνωστή με το ψευδώνυμο «Μπέμπα» ή «έξαλλη αδελφούλα». Με την συνεργασία του Γιάννη Κουνάδη, έγραψε το ποίημα ΛΑΓΝΑ ΑΣΠΙΡΙΝΗ που μένει αξεπέραστο δείγμα της διάθεσης που επικρατούσε στην ιπτάμενη παράγκα.
Στην Εποχή της Παράγκας (1950-56), ξεχωρίζουμε τις ζόρικες παρουσίες της Χάρις Αργυράκη και της Μπέμπας. Δεν ήταν οι μόνες μαθήτριες που εκείνη την εποχή χόρευαν έξαλλο μπούγκι και έκαναν πράξη αυτό που με κιμωλία ήταν γραμμένο στους ξύλινους τοίχους της παράγκας του Σίμου: Αυτή η ζωή είναι δική σου ζωή και ζήσε την όπως εσύ θέλεις. Δέκα χρόνια μετά, το σύνθημα αυτό γινόταν διάσημο στους στίχους It’s my life and I’ll do what I want, του τραγουδιού που είπαν οι Animals και που περιέγραφε την ίδια διάθεση των ελλήνων υπαρξιστών της παράγκας.
Στα χρόνια που ακολουθούν, βλέπουμε την θρυλική Κούκα, που είναι η πρώτη frontwoman σε ελληνικό ροκ συγκρότημα.
Φωτο: Η Κούκα με τους ΤΖΑΒΑΔΑΜΑΣΚΟΥΚΑ, το πρώτο ελληνικό συγκρότημα ροκ εν ρολ
Η Κούκα, με τους ΤΖΑΒΑΔΑΜΑΣΚΟΥΚΑ, παίζουν για πρώτη φορά ροκ εν ρολ και τουίστ, ξεσηκώνοντας την νεολαία.
Λίγα χρόνια μετά, οι GIRLS είναι το πρώτο γυναικείο συγκρότημα που σχηματίζεται στην Ελλάδα. Εκείνη την εποχή θα πρέπει να θυμηθούμε τις ωραίες παρουσίες της Βίκυ, της Μαρίας αλλά και της Τάμμυ, που είχαν φωνές σπάνιες για τα ελληνικά δεδομένα.
Στα χρόνια της Δικτατορίας έχουμε την Δέσποινα Γλέζου, που το έσκαγε από το παράθυρο για να πάει στις μπουάτ και να παίξει τραγούδια της και η οποία αργότερα τραγούδησε με τους ΝΟΣΤΡΑΔΑΜΟΣ και τους Poll. Ακολουθούν τόσες άλλες, που θα χρειαζόταν βιβλίο ώστε να αναφερθούμε σε όλες.
Δεν ήταν μόνο τραγουδίστριες. Σημειώνουμε ως εξέχον παράδειγμα την ποιήτρια Γιόλα Αναγνωστοπούλου, που υπήρξε και η μούσα του Παύλου Σιδηρόπουλου. Βλέπετε, όπως και σε άλλους χώρους, έτσι και στο ροκ, πίσω από κάποιον μεγάλο άντρα βρίσκεται μία γυναίκα.
Και σήμερα;
Σήμερα, η γυναικεία παρουσία κυριαρχεί στο ελληνικό ροκ και λέγοντας ως γενικό όρο το ροκ, περιλαμβάνουμε όλα τα είδη, ακόμα και το χιπ-χοπ. Από τις σημαντικότερες σύγχρονες θηλυκές παρουσίες, η Ren των Echo Train. H Ren, όπως και η Dusk, εξακολουθούν να εμπνέονται από την ψυχεδελική εποχή, δίνοντας την εντύπωση πως έχουν έρθει εδώ με χρονομηχανή, από το Καλοκαίρι της Αγάπης…
Μια σειρά γυναικών δημιουργούν σήμερα αξιοσημείωτο έργο. Αναφέρουμε ενδεικτικά τις: Νάντια Πυθαρά (Least Concern), Παυλίνα Βουλγαράκη, Μόνικα, Πόπη Νταλαχάνη (Dilemma), Δήμητρα Ζακυνθηνού (Lench), Jessica Bell (Keep Shelly in Athens), Δεσποινίς Τρίχρωμη, May Roosevelt, Δώρα Καμακάρη ή Plasticine K (Night Haze), Sarah P, Άννα Παπαθανασίου ή Luna Stoner (Puta Volcano), Δανάη Κασίμη (Toxic Rabbits).
Είναι τόσες πολλές, που αν συμπεριλάβουμε και αυτές που δεν είναι τραγουδίστριες, αλλά έχουν ροκ δράση (Λίνα Φου, Σίσσυ Δουτσίου, Θέκλα Τσελεπή κ.ά.) τότε η λίστα γίνεται τόσο μεγάλη που χάνουμε την μπάλα.
Credits: Φωτογραφία ανοίγματος – Το συγκρότημα Dilemma (Πόπη Νταλαχάνη και Σωτήρης Τράγκας. Μ. Νταλούκας, 2017)
Πηγή: http://www.ogdoo.gr/erevna/thema/i-gynaika-sto-elliniko-rok